Johan de Jong

Johan de Jong

Vice President Consulting & Thought Leader Digital Government

Delen is het nieuwe vermenigvuldigen!

Als Digital Government-expert van CGI kom ik bij veel grote uitvoeringsinstellingen over de vloer. De gesprekken die ik daar voer gaan meestal over digitalisering van de dienstverlening en de inrichting van systemen voor zaakgericht werken. Logisch: op basis van het voorgaande regeerakkoord heeft de overheid een koers ingezet, die het voor burgers en bedrijven mogelijk moet maken digitaal zaken te doen met de overheid. Hiervoor moeten bestaande, vaak verouderde systemen worden vervangen door nieuwe. Dit gebeurt veelal met moderne oplossingen voor zaakgericht werken, zoals Dynamisch Case Management (DCM). Wat opvalt in deze gesprekken, is dat veel overheidsinstellingen worstelen met dezelfde vraagstukken. Oplossingen delen ligt dan voor de hand. Hoogste tijd om kennis te maken met de digitale model store voor overheidsdienstverlening!

Hoe zorg ik nu voor een veilig klantportaal? Voor een uniforme klantbeleving? En hoe blijft mijn organisatie wendbaar als de wet- en regelgeving die ik uitvoer steeds maar wijzigt? Het zijn de vragen die steeds weer terugkeren als ik praat met medewerkers van uitvoeringsinstellingen. Vraagstukken waarmee zij voor het eerst aan de slag gaan, alsof het wiel opnieuw uitgevonden moet worden. Analyses worden uitgevoerd, rapporten worden geschreven, om uiteindelijk tot de conclusie te komen dat ook bij hun organisatie sprake is van ‘hoofdzaken’ en ‘vervolgzaken’. Het blijkt voor uitvoeringsinstellingen moeilijk om investeringen in definities, ontwerpen en procesbeschrijvingen of zelfs ICT-modellen te hergebruiken. Met als gevolg dat de kosten stijgen, het geduld beproefd wordt en – als het dan eindelijk zo ver is – burgers en bedrijven worden geconfronteerd met vergelijkbare diensten die nét weer van elkaar verschillen.

Model store voor overheidsdienstverlening

Wat zou er gebeuren als er een digitale marktplaats (‘model store’) was waarop overheidsinstellingen hun ontwerpen en modellen van diensten en functies die zij al hebben ontwikkeld beschikbaar kunnen stellen? Als je gebruik maakt van het goede werk van anderen, zou dit dan helpen de kosten te verlagen? Zou dit dubbelwerk in digitale dienstverlening bij de overheid helpen voorkomen? Ik ben ervan overtuigd dat dit werkt. Zeker als het een marktplaats is die voorzien is van functies die je bijvoorbeeld ook bij bol.com hebt: je zoekt naar een bepaald ‘product’ en ziet vervolgens een overzicht van andere, voor jou wellicht eveneens interessante producten: ‘Organisaties die ook subsidieregelingen uitvoeren vonden deze modellen ook erg bruikbaar’. De bruikbaarheid kun je nog verder vergroten door binnen een model store verschillende invalshoeken te bieden. Bijvoorbeeld vanuit het perspectief van het subsidiedomein. Of meer vanuit generieke processen, zoals de inning van bestuurlijke boetes. Zo’n model store biedt de kans om van elkaar te leren en nog meer samen te werken.

Model store for government services table
 

Laagdrempelig zoeken naar modellen met meerwaarde

De voordelen van de introductie van een model store spreken voor zichzelf. Het biedt een laagdrempelige mogelijkheid om te zoeken naar modellen die toegevoegde waarde bieden voor de specifieke invulling van een dienst bij een overheidsinstelling. Modellen kun je gemakkelijk adopteren en hergebruiken voor nieuwe vergelijkbare toepassingen. Hergebruik kan op verschillende niveaus plaatsvinden, van ontwerp tot en met fysieke technische component. Iedere keer dat een model deels of volledig opnieuw wordt gebruikt, dalen de kosten.

De model store biedt verder een eenvoudige mogelijkheid om te onderzoeken hoe teams van andere organisaties een bepaald vraagstuk hebben opgelost, waardoor andere projecten deze leerkromme kunnen benutten. Op deze wijze brengt het beschikbaar stellen van een model store een versnelling in de ontwikkeling van de digitale overheid. Delen is het nieuwe vermenigvuldigen!

Hergebruiken van modellen

Veel moderne oplossingen voor zaakgericht werken zijn modelgedreven. Dit betekent dat je functionaliteit modelleert en niet programmeert. Het voordeel hiervan is dat je deze modellen op verschillende niveaus kunt hergebruiken en vervolgens specifiek kunt maken voor een bepaalde regeling. Denk aan een subsidieproces. Een organisatie zou de modellen voor dit proces kunnen gebruiken om meerdere subsidieregelingen te ondersteunen. De vraag die dan ontstaat is waarom een andere organisatie die ook subsidies verleent niet eveneens gebruik kan maken van ditzelfde proces als hij van dezelfde Dynamisch Case Management-oplossing gebruik maakt.

Shared Service Organisaties voor ICT

Hoe kan de overheid deze omslag maken? Hoe kom je van een situatie waarin ieder organisatie voor zichzelf aan de slag gaat, naar een situatie waarin we gebruikmaken van het denkwerk en de investeringen die elders binnen de overheid zijn gedaan? Het ligt voor de hand dat de Shared Service Organisaties voor ICT binnen de overheid hier de handschoen oppakken. Zij hebben immers de mogelijkheid om de behoefte van de organisaties waarvoor zij werken te bundelen en generieke ICT-voorzieningen aan te bieden en zo hergebruik te stimuleren. Zeker waar deze organisaties ook nog eens gebruik maken van dezelfde technische oplossingen. Daarnaast vraagt het om een mentaliteit die gericht is op samenwerken, delen en hergebruik. Niet omdat het moet, maar omdat het kan!

Over de auteur

Johan de Jong

Johan de Jong

Vice President Consulting & Thought Leader Digital Government

Johan de Jong heeft ruim 25 jaar ervaring binnen de overheid en een achtergrond in de uitvoering van Europese en Nationale wet- en regelgeving, zoals subsidies. Hij is begonnen als expert bij de Dienst Uitvoering Regelingen - nu Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). In deze ...