Grootste deel top-100 bedrijven benadert digitalisering conservatief

Donderdag 10 juni vond de Summit Logistieke Dienstverlening plaats, waar de Top 100 Logistieke Dienstverleners bekend werd gemaakt – in 2021 voor de twintigste keer. Uiteraard is organisatie grootte een belangrijke factor, maar daarnaast wordt er ook gekeken naar een serie innovatiecriteria zoals duurzaamheid (zowel in transport als in warehousing), arbeid en scholing, smart warehousing, ketenregie en digitalisering. Dit jaar ben ik gevraagd om mee te beoordelen op het laatste subthema: digitalisering. Heres Stad schreef al een mooi artikel waarin hij reflecteerde op het tot stand komen van de Top 100, met specifiek oog voor de verschillend innovatie domeinen.

In dit blog wil ik specifiek stil staan bij wat mij opviel tijdens het beoordelen, en wat mijn afdronk was van de gesprekken die ik voerde tijdens de Summit – waaronder een gesprek in de studio met Gerard van der Hoeven (iSHARE) en Kees Verweij (Buck Consultants International; tevens verantwoordelijk voor de jaarlijkse Top 100) onder leiding van dagvoorzitter Annemarie Brüning.

Nadat ik de digitaliseringsparagraaf van de meer dan 120 partijen op de longlist had gelezen, en op me in laten werken, kwam er een aantal beelden bij me boven. Om te beginnen viel het op dat het grootste deel van de partijen digitalisering behoorlijk conservatief op lijkt te pakken. Zij koppelen terug gebruik te maken van systemen ter ondersteuning van het primaire proces, denk aan TMS, WMS en ERP pakketten, en functionaliteit zoals onboard units en voertuig volgsystemen. Ook het incidentele gebruik van vrachtuitwisselplatformen wordt door enkele partijen benoemd.

In de nabespreking met mede jurylid Marc Engel – van het adviesbedrijf Mazars – bleek dat hij een vergelijkbaar beeld had. Marc zei letterlijk: ‘’Dit soort toepassingen gaan richting business-as-usual, dat zou je eigenlijk gewoon moeten hebben als Top 100 speler. Het is niet meer onderscheidend en ook niet zo zeer innovatie. Meer een update of modernisering van je bedrijfsmiddelen, zoals elk bedrijf doet.” Het getuigt ook een beetje van een blik op digitalisering als een nieuw woord voor wat we vroeger IT noemden.

20 procent maakt echt werk van digitalisering

Wat ook opviel is dat pakweg 20 procent van de bedrijven serieus lijkt in te zetten op het benutten van kansen die digitalisering biedt. Zij lijken een strategie te hebben die uitgaat van de nieuwe mogelijkheden die digitalisering biedt, en gaan verder dan de “traditionele toepassingen”, zoals eerder genoemd. Wat zie je bij hen zoal terug:

• Vereenvoudigen van de interactie met de klant
• Bewaken van de interne processen
• Koppelen naar en benutten van externe platformen
• Actief begeleiden van chauffeurs tijdens de rituitvoering
• Toepassen van slimme algoritmiek op verschillende plekken binnen de organisatie

Een kleine kopgroep, pakweg 5 procent van de totale populatie, lijkt over de volle breedte in te zetten op digitalisering. Een quickscan van de cijfers (aantal werknemers, aantal m2 warehouse, omzet) doet vermoeden dat er een positieve correlatie lijkt te zijn tussen de mate van inzetten op digitalisering en een groei langs deze assen, maar het verdient meer onderzoek om hier echt uitspraken over te doen, en om te kijken of dit ook op gaat voor de andere innovatiedomeinen waarop we dit jaar beoordeeld hebben. Dat zou namelijk zo maar eens zo kunnen zijn.

Een kleine kopgroep van 5 procent zet over de volle breedte digitalisering in

De digitaliseringsambitie heeft een behoorlijke correlatie met de bedrijfsgrootte (zeker als het internationale spelers betreft), maar het valt tegelijk op dat er ook verschillende kleinere logistiek dienstverleners nadrukkelijk op digitalisering aan het inzetten zijn en zich daarmee positief onderscheiden. Ook valt op dat er op hun beurt verschillende grote dienstverleners zijn die weinig actief lijken te zijn qua digitalisering.

Nadrukkelijk inzet op cloud

Meer partijen dan verwacht koppelen terug steeds meer ontwikkeling zelf op te pakken, vaak genoemd in combinatie met low-code technologie zoals de technologie van bijvoorbeeld Mendix, Microsoft (Power apps, binnen Azure), of OutSystems. Ook valt op dat een behoorlijk deel van de bedrijven nadrukkelijk inzet op benutten van cloud platformen, gedreven vanuit kostenbesparing, bedrijfszekerheid en eenvoudiger connectivity. Een laatste punt wat opviel is dat geen enkele partij cybersecurity expliciet noemt. Security voegt niet persé business waarde toe, maar is nadrukkelijk wel een thema om niet te vergeten voor organisaties die steeds verder digitaliseren en voor hun bedrijfsvoering nog meer van technologie afhankelijk zijn.

Herontwerpen van processen

Tijdens een van de tafeldiscussies ging het nadrukkelijk over het feit dat om digitalisering goed te doen je het veel meer naar de business toe moet trekken, en weg van de (traditionele) IT-afdeling. Eén van de tafelgasten noemde het intrigerende voorbeeld van een track&trace dienst gericht op consumenten. In zijn voorbeeld werd deze dienst gemiddeld meer dan 10x geraadpleegd door de consumenten in afwachting op hun levering. De IT-afdeling is geneigd dit te zien als een bewijs voor het succes van de dienst. Track&trace wordt veel gebruikt, dus er is een behoefte. Benader je het echter vanuit de business kant dan kun je je hele andere vragen stellen, bijvoorbeeld langs de lijn: Als klanten meer dan 10x track&trace informatie opvragen, dan is dat vermoedelijk een bewijs dat ze ons niet vertrouwen, vraagtekens hebben bij onze leverbetrouwbaarheid, en we dus tekortschieten in het neerzetten van een juiste klantbeleving.

Veel digitalisering wordt vaak vanuit de techniek aangepakt

Wat mij betreft een mooie illustratie van een breder verspreid fenomeen: veel digitalisering wordt vaak vanuit de techniek aangepakt. Je ziet echter dat om dit echt succesvol te doen je het veel meer organisatie breed moet aanpakken. Digitalisering biedt organisaties de mogelijkheid om bestaande processen te herontwerpen en dingen op een (soms radicaal) andere manier te gaan doen. Dat herontwerpen betreft zowel interne als externe processen, waarbij het aan te raden is in dit proces ook ketenpartners en klanten te betrekken – zie ook het onlangs verschenen whitepaper “Time to reinvent your future” waar ik één van de auteurs van ben.

Kijk je terug naar de Top 100 van dit jaar, dan kun je concluderen dat een deel van de organisaties deze koers inmiddels aan het varen is, door organisatiebreed op digitale initiatieven in te zetten. Hoop van harte dat we in de editie 2022 nog veel meer succesvolle voorbeelden langs zullen zien komen!
 

Dit blog van Hans Moonen verscheen eerder op Logistiek.nl